Thứ hai, thể chế về phổ biến, giáo dục pháp luật

Thông tư số 03/2018/TT-BTP ngày 10/3/2018 của Bộ Tư pháp quy định Bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Theo đó, điểm b khoản 3 Điều 7 Thông tư số 03/2018/TT-BTP quy định nhóm tiêu chí về các điều kiện bảo đảm thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật “Hằng năm đều bố trí đủ kinh phí triển khai thực hiện các Chương trình, Đề án về phô biến, giảo dục pháp luật thuộc phạm vi được giao chủ trì thực hiện”. Việc xác định kinh phí được bố trí đủ hay không, không có định lượng cụ thể, do đó điểm chấm đối với nội dung này dựa trên ý chí chủ quan của người chấm điểm.

Công tác hòa giải ở cơ sở, chuẩn tiếp cận pháp luật

Thứ nhất, hoạt động hòa giải ở cơ sở và chuẩn tiếp cận pháp luật ở một số đơn vị không được kinh phí cấp riêng mà được trích từ nguồn kinh phí phổ biến, giáo dục pháp luật tại địa phương, do đó việc triển khai một số nhiệm vụ còn khó khăn, như: Công tác tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở; việc đảm bảo điều kiện vật chất tối thiểu phục vụ cho hoạt động hòa giải của các tổ hòa giải như văn phòng phẩm, thù lao tham gia hoạt động hòa giải…. Mặt khác, do đặc thù là tỉnh miền núi, đời sống kinh tế - xã hội còn gặp nhiều khó khăn, trình độ dân trí chưa cao, điều kiện để ứng dụng công nghệ thông tin, cập nhật kiến thức pháp luật của đội ngũ hòa giải viênở cơ sở, đặc biệt là hòa giải viên ở các thôn vùng sâu vùng xa có những khó khăn, hạn chế nhất định.

Thứ hai, theo Quy định tại khoản 19 Điều 4 Thông tư số 100/2014/TTLT-BTC-BTP quy định "chi thù lao cho hòa giải viên (đối với các hòa giải viên trực tiếp tham gia vụ, việc hòa giải): Mức chi tối đa 200.000 đồng/vụ, việc/tổ hòa giải".

Tuy nhiên, tình hình kinh tế - xã hội trong thực tiễn đã có nhiều thay đổi, vì vậy, với mức chi tối đa 200.000 đồng/vụ, việc là thấp, chưa tương xứng với hoạt động của các tổ hòa giải, hòa giải viên. Khi hòa giải một vụ việc, nhất là các vụ việc mâu thuẫn, tranh chấp về quan hệ hôn nhân - gia đình hay tranh chấp đất đai... hòa giải viên phải mất nhiều thời gian, công sức để hòa giải các bên, giúp các bên đạt được thỏa thuận hòa giải thành. Đặc biệt, đối với những vụ việc phức tạp, tranh chấp đất đai thì ngoài việc cần nắm vững kiến thức pháp luật chung, pháp luật về đất đai, kinh nghiệm hòa giải, đòi hòi hòa giải viên phải tự mình tìm hiểu, xác minh các thông tin ở địa phương, tổ chức liên quan, người có uy tín, những người biết về nguồn gốc sự việc mâu thuẫn... để phân tích, giải thích, thuyết phục các bên thương lượng, tự giải quyết mâu thuẫn, tranh chấp cho hợp tình, hợp lý, đạt kết quả; trong những trường hợp như thế, việc hòa giải không chỉ tiến hành một, hai lần mà có thể nhiều lần, có vụ việc phải kéo dài mới đạt được kết quả hòa giải thành. Từ đó cho thấy, để thực hiện một vụ việc hòa giải, các hòa giải viên đã phải bỏ ra rất nhiều công sức, thời gian, đi lại.

Nhằm nâng cao hiệu quả công tác PBGDPL, hòa giải ở cơ sở, chuẩn tiếp cận pháp luật, nhằm góp phần ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội ở địa phương và hạn chế các khiếu kiện, khiếu nại… thì một trong những yêu cầu đặt ra là tiếp tục hoàn thiện thể chế về công tác PBGDPL, hòa giải ở cơ sở, chuẩn tiếp cận pháp; theo đó, tiếp tục đảm bảo cơ chế, chính sách và trách nhiệm đối với đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên, hòa giải viên cơ sở; đảm bảo nguồn kinh phí phục vụ cho hoạt động PBGDPL, hòa giải ở cơ sở, đặc biệt là ở các địa phương điều kiện kinh tế, xã hội khó khăn; huy động sự vào cuộc của các tổ chức, doanh nghiệp tham gia hỗ trợ hoạt động PBGDPL, hòa giải ở cơ sở./.