Thực hiện Nghị định số 59/2022/NĐ-CP ngày 05/9/2022 của Chính phủ quy định về định danh và xác thực điện tử (viết tắt là Nghị định 59/2022/NĐ-CP); Quyết định số 06/QĐ-TTg ngày 06/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030”. Thời gian qua, các cơ quan chức năng tỉnh Bắc Kạn đã và đang tích cực tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương vận động người dân đăng ký tài khoản định danh mức độ 1, mức độ 2, đồng thời tổ chức triển khai các địa điểm để cấp tài khoản định danh mức độ 2 cho người dân, tạo điều kiện thuận lợi cho công dân trong giải quyết thủ tục hành chính, nhất là sau khi sổ hộ khẩu, sổ tạm trú hết giá trị sử dụng.

Để thuận lợi hơn cho công dân trong việc hiểu rõ và kích hoạt, sử dụng tài khoản định danh điện tử, xin tổng hợp một số câu hỏi và trả lời về tài khoản định danh điện tử, cụ thể như sau:

(1) Hỏi: Tài khoản định danh điện tử là gì?

Trả lời: Căn cứ Khoản 6 Điều 3 Nghị định 59/2022/NĐ-CP và Quyết định số 34/2021/QĐ-TTg ngày 08/11/2021 của Thủ tướng Chính phủ Quy định về định danh và xác thực điện tử trên nền tảng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu căn cước công dân và Cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất nhập cảnh:

Tài khoản định danh điện tử là tập hợp gồm tên đăng nhập (chính là mã số định danh cá nhân của công dân), mật khẩu (được gửi qua tin nhắn SMS cho mỗi cá nhân) hoặc hình thức xác thực khác được tạo lập bởi hệ thống định danh và xác thực điện tử của Bộ Công an. Tài khoản này được quản lý và xác thực trên ứng dụng định danh điện tử quốc gia, do Bộ Công an phát triển.

(2) Hỏi: Đối tượng được cấp tài khoản định danh điện tử?

Trả lời: Theo Điều 11 Nghị định 59/2022/NĐ-CP, đối tượng được cấp tài khoản định danh điện tử bao gồm:

- Công dân Việt Nam từ đủ 14 tuổi trở lên; đối với công dân Việt Nam là người chưa đủ 14 tuổi hoặc là người được giám hộ được đăng ký theo tài khoản định danh điện tử của cha, mẹ hoặc người giám hộ.

- Người nước ngoài từ đủ 14 tuổi trở lên nhập cảnh vào Việt Nam; đối với người nước ngoài là người chưa đủ 14 tuổi hoặc là người được giám hộ được đăng ký theo tài khoản định danh điện tử của cha, mẹ hoặc người giám hộ.

- Cơ quan, tổ chức được thành lập hoặc đăng ký hoạt động tại Việt Nam.

(3) Hỏi: Tài khoản định danh điện tử có mấy mức độ?

Trả lời: Theo Điều 12 Nghị định 59/2022/NĐ-CP, có 2 mức độ tài khoản định danh điện tử là mức độ 1 và mức độ 2.

- Mức độ 1: Tài khoản được tạo lập trong trường hợp thông tin của công dân kê khai đã được so sánh, đối chiếu tự động trùng khớp với thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Với tài khoản mức độ 1, công dân có thể sử dụng một số tính năng cơ bản như: phòng chống dịch (khai báo y tế, thông tin tiêm chủng,…), giải quyết dịch vụ công trực tuyến (thông báo lưu trú, đăng ký thường trú, tạm trú, khai báo tạm vắng,…).

- Mức độ 2: Tài khoản được tạo lập trong trường hợp thông tin của cá nhân kê khai đã được xác minh bằng ảnh chân dung hoặc vân tay trùng khớp với thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu căn cước công dân hoặc Cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất nhập cảnh.

Với tài khoản mức độ 2, công dân có thể sử dụng tất cả các chức năng tiện ích mà ứng dụng định danh điện tử quốc gia cung cấp như: đăng ký tích hợp hiển thị các loại giấy tờ (Giấy phép lái xe, đăng ký xe, bảo hiểm y tế...), thực hiện các giao dịch tài chính như thanh toán hóa đơn điện, nước, đóng bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế, chuyển tiền...

(4) Hỏi: Tài khoản định danh điện tử dùng để làm gì?

Trả lời: Theo Điều 13 Nghị định 59/2022/NĐ-CP:

* Tài khoản định danh điện tử mức độ 1

- Việc sử dụng tài khoản định danh điện tử mức độ 1 được tạo lập bởi hệ thống định danh và xác thực điện tử đối với chủ thể danh tính điện tử là công dân Việt Nam có giá trị chứng minh các thông tin của người đó, bao gồm:

+ Số định danh cá nhân;

+ Họ, chữ đệm và tên;

+ Ngày, tháng, năm sinh;

+ Giới tính.

- Việc sử dụng tài khoản định danh điện tử mức độ 1 được tạo lập bởi hệ thống định danh và xác thực điện tử đối với chủ thể danh tính điện tử là người nước ngoài có giá trị chứng minh các thông tin của người đó, bao gồm:

+ Số định danh của người nước ngoài;

+ Họ, chữ đệm và tên;

+ Ngày, tháng, năm sinh;

+ Giới tính;

+ Quốc tịch;

+ Số, ký hiệu, ngày, tháng, năm, loại giấy tờ và nơi cấp hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị đi lại quốc tế.

* Tài khoản định danh điện tử mức độ 2

- Đối với công dân Việt Nam:

Việc sử dụng tài khoản định danh điện tử mức độ 2 được tạo lập bởi hệ thống định danh và xác thực điện tử đối với chủ thể danh tính điện tử là công dân Việt Nam:

+ Có giá trị tương đương như việc sử dụng thẻ Căn cước công dân trong thực hiện các giao dịch có yêu cầu xuất trình thẻ Căn cước công dân;

+ Có giá trị cung cấp thông tin trong các loại giấy tờ của công dân đã được đồng bộ vào tài khoản định danh điện tử để cơ quan, tổ chức có thẩm quyền đối chiếu khi thực hiện các giao dịch có yêu cầu xuất trình giấy tờ đó.

- Đối với người nước ngoài:

Việc sử dụng tài khoản định danh điện tử mức độ 2 được tạo lập bởi hệ thống định danh và xác thực điện tử đối với chủ thể danh tính điện tử là người nước ngoài:

+ Có giá trị tương đương như việc sử dụng hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị đi lại quốc tế trong thực hiện các giao dịch có yêu cầu xuất trình hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị đi lại quốc tế;

+ Có giá trị cung cấp thông tin trong các loại giấy tờ của người nước ngoài được đồng bộ vào tài khoản định danh điện tử để cơ quan, tổ chức có thẩm quyền đối chiếu khi thực hiện các giao dịch có yêu cầu xuất trình giấy tờ đó.

- Đối với tổ chức:

Việc sử dụng tài khoản định danh điện tử được tạo lập bởi hệ thống định danh và xác thực điện tử đối với chủ thể danh tính điện tử là tổ chức do người đại diện theo pháp luật thực hiện hoặc giao cho người được ủy quyền sử dụng.

Việc sử dụng tài khoản định danh điện tử của tổ chức:

+ Có giá trị chứng minh danh tính điện tử của tổ chức khi thực hiện giao dịch có yêu cầu chứng minh thông tin về tổ chức đó;

+ Có giá trị cung cấp thông tin trong các loại giấy tờ của tổ chức được đồng bộ vào tài khoản định danh điện tử để cơ quan, tổ chức có thẩm quyền đối chiếu khi thực hiện các giao dịch có yêu cầu xuất trình giấy tờ đó.

Khi chủ thể danh tính điện tử sử dụng tài khoản định danh điện tử mức độ 2 trong các hoạt động, giao dịch điện tử thì có giá trị tương đương với việc xuất trình giấy tờ, tài liệu để chứng minh thông tin đã được tích hợp vào tài khoản định danh điện tử.

(5) Hỏi: Tài khoản định danh điện tử thay thế những loại giấy tờ nào?

Trả lời: Theo kỳ vọng, tài khoản định danh điện tử sẽ thay thế nhiều loại giấy tờ cần thiết liên quan đến cá nhân. Hiện nay, Bộ Công an đang phối hợp với các bộ, ngành liên quan từng bước triển khai tích hợp các loại giấy tờ này, điển hình:

- Thông tin CCCD: Thay thế thẻ CCCD gắn chip, có thể phục vụ cơ quan chức năng, công dân sử dụng khi thực hiện nhiều thủ tục hành chính mà không cần xuất trình CCCD.

- Thông tin thẻ bảo hiểm y tế: Thay thế thẻ bảo hiểm y tế vật lý. Thông tin hiển thị bảo hiểm y tế trên VNeID được xác thực và truy xuất từ Cơ sở dữ liệu Bảo hiểm y tế Việt Nam. Vì vậy, thông tin về bảo hiểm y tế trên ứng dụng VNeID sẽ phục vụ cơ quan chức năng, công dân sử dụng khi khám, chữa bệnh và thanh toán bảo hiểm mà không cần trình thẻ bảo hiểm y tế vật lý.

- Thông tin đăng ký xe, giấy phép lái xe: Các thông tin hiển thị các hạng giấy phép lái xe, đăng ký xe trên VNeID được liên thông, xác thực với cơ sở dữ liệu về giao thông vận tải. Do đó, người dân và cơ quan chức năng có thể sử dụng khi thực hiện các thủ tục liên quan đến công tác kiểm tra, kiểm soát, xử lý vi phạm về giao thông đường bộ.

- Thông tin người phụ thuộc, người giám hộ; thực hiện thông báo lưu trú mọi lúc, mọi nơi, không cần phải liên hệ qua cơ quan công an.

- Chức năng tố giác tội phạm: VNeID cung cấp thêm một kênh chính thống để người dân tố giác tội phạm với cơ quan công an một cách bảo mật, an toàn mà không lộ lọt thông tin.

(6)  Hỏi: Có bắt buộc phải đăng ký tài khoản định danh điện tử không?

Trả lời: Hiện nay, chưa có quy định bắt buộc phải đăng ký tài khoản định danh điện tử, Bộ Công an khuyến khích công dân đăng ký sử dụng tài khoản định danh điện tử để được hưởng nhiều lợi ích như tiết kiệm thời gian, chi phí vì không phải kê khai nhiều loại biểu mẫu, giảm các thủ tục trong giao dịch hành chính công.

Với tài khoản mức độ 1, người dân được sử dụng một số tính năng cơ bản gồm: Phòng chống dịch (khai báo y tế, thông tin tiêm chủng), giải quyết dịch vụ công trực tuyến (thông báo lưu trú, đăng ký thường trú, tạm trú, khai báo tạm vắng).

Với tài khoản mức độ 2, công dân có thể sử dụng tất cả tiện ích mà ứng dụng VNeID cung cấp gồm: Tích hợp các loại giấy tờ (giấy phép lái xe, đăng ký xe, bảo hiểm y tế), thanh toán nhiều loại hóa đơn điện tử (điện, nước, đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, chuyển tiền).

Công dân cũng có thể đến cơ quan công an để đăng ký tài khoản định danh điện tử mức 2 trực tiếp, không cần thông qua bước tạo tài khoản định danh điện tử mức độ 1.

(7) Hỏi: Những trường hợp khóa tài khoản định danh điện tử?

Trả lời: Theo khoản 1, 2 và 3 Điều 19 Nghị định 59/2022/NĐ-CP quy định về những trường hợp khóa tài khoản định danh điện tử như sau:

a, Trường hợp khóa tài khoản định danh điện tử công dân

- Hệ thống định danh và xác thực điện tử tự động ghi nhận và khóa tài khoản định danh điện tử của công dân trong trường hợp như sau:

+ Chủ thể danh tính điện tử yêu cầu khóa tài khoản định danh điện tử của mình;

+ Chủ thể danh tính điện tử vi phạm điều khoản sử dụng ứng dụng VNelD;

+ Chủ thể danh tính điện tử bị thu hồi thẻ Căn cước công dân; 

+ Chủ thể danh tính điện tử chết. 

Việc ghi nhận được thực hiện thông qua việc chủ thể danh tính điện tử khai báo trên ứng dụng VNelD hoặc việc cập nhật thông tin danh tính điện tử vào hệ thống định danh và xác thực điện tử theo quy định về cập nhật thông tin danh tính điện tử.

- Trình tự khóa tài khoản định danh điện tử công dân:

+ Cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan chức năng có thẩm quyền hoặc bên sử dụng dịch vụ có yêu cầu khóa tài khoản định danh điện tử thì gửi đề nghị khóa tài khoản tới cơ quan Công an để xem xét, giải quyết.

+ Trong thời hạn 02 ngày làm việc, thủ trưởng cơ quan Công an nơi tiếp nhận đề nghị khóa tài khoản định danh điện tử phê duyệt việc khóa tài khoản và thông báo tới cơ quan, tổ chức đề nghị khóa tài khoản và chủ thể danh tính điện tử. Trường hợp từ chối khóa tài khoản thì có văn bản trả lời nêu rõ lý do.

b, Trường hợp khóa tài khoản định danh của người nước ngoài

- Hệ thống định danh và xác thực điện tử tự động ghi nhận và khóa tài khoản định danh điện tử trong trường hợp như sau:

+ Chủ thể danh tính điện tử yêu cầu khóa tài khoản định danh điện tử của mình;

+ Chủ thể danh tính điện tử vi phạm điều khoản sử dụng ứng dụng VNelD;

+ Chủ thể danh tính điện tử hết hạn sử dụng hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị đi lại quốc tế; 

+ Chủ thể danh tính điện tử hết thời hạn cư trú trên lãnh thổ Việt Nam;

+ Chủ thể danh tính điện tử chết.

Việc ghi nhận được thực hiện thông qua việc chủ thể danh tính điện tử khai báo trên ứng dụng VNelD hoặc việc cập nhật thông tin danh tính điện tử vào hệ thống định danh và xác thực điện tử theo quy định về cập nhật thông tin danh tính điện tử.

- Trình tự khóa tài khoản định danh của người nước ngoài:

+ Cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan chức năng có thẩm quyền hoặc bên sử dụng dịch vụ có yêu cầu khóa tài khoản định danh điện tử thì gửi đề nghị khóa tài khoản tới cơ quan Công an để xem xét, giải quyết.

+ Trong thời hạn 02 ngày làm việc, thủ trưởng cơ quan Công an nơi tiếp nhận đề nghị khóa tài khoản định danh điện tử phê duyệt việc khóa tài khoản và thông báo tới cơ quan, tổ chức đề nghị khóa tài khoản và chủ thể danh tính điện tử. Trường hợp từ chối khóa tài khoản thì có văn bản trả lời nêu rõ lý do.

c, Trường hợp khóa tài khoản định danh của tổ chức

- Hệ thống định danh và xác thực điện tử tự động ghi nhận và khóa tài khoản định danh điện tử trong trường hợp như sau:

+ Chủ thể danh tính điện tử yêu cầu khóa tài khoản định danh điện tử của mình;

+ Chủ thể danh tính điện tử vi phạm điều khoản sử dụng ứng dụng VNelD;

+ Tổ chức giải thể, dừng hoạt động theo quy định của pháp luật. 

Việc ghi nhận được thực hiện thông qua việc chủ thể danh tính điện tử khai báo trên ứng dụng VNelD hoặc việc cập nhật thông tin danh tính điện tử vào hệ thống định danh và xác thực điện tử theo quy định về cập nhật thông tin danh tính điện tử.

- Trình tự khóa tài khoản định danh điện tử của tổ chức:

+ Cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan chức năng có thẩm quyền hoặc bên sử dụng dịch vụ có yêu cầu khóa tài khoản định danh điện tử thì gửi đề nghị khóa tài khoản tới cơ quan Công an để xem xét, giải quyết.

+ Trong thời hạn 02 ngày làm việc, thủ trưởng cơ quan Công an nơi tiếp nhận đề nghị khóa tài khoản định danh điện tử phê duyệt việc khóa tài khoản và thông báo tới cơ quan, tổ chức đề nghị khóa tài khoản và chủ thể danh tính điện tử. Trường hợp từ chối khóa tài khoản thì có văn bản trả lời nêu rõ lý do.

(8) Hỏi: Hình thức yêu cầu khóa tài khoản định danh điện tử?

Trả lời: Hình thức yêu cầu khóa tài khoản định danh điện tử được quy định tại khoản 5 và khoản 6 Điều 19 Nghị định 59/2022/NĐ-CP như sau:

- Chủ thể danh tính điện tử thực hiện theo các bước hướng dẫn trên ứng dụng VNelD để yêu cầu khóa tài khoản định danh điện tử;

- Chủ thể danh tính điện tử liên hệ với tổng đài tiếp nhận và giải quyết các yêu cầu về định danh và xác thực điện tử, cung cấp thông tin xác thực chủ tài khoản định danh điện tử để yêu cầu khóa tài khoản định danh điện tử;

- Chủ thể danh tính điện tử đến cơ quan quản lý định danh và xác thực điện tử, cung cấp thông tin xác thực chủ tài khoản định danh điện tử để yêu cầu khóa tài khoản định danh điện tử.

- Cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan chức năng có thẩm quyền có văn bản gửi cơ quan quản lý định danh và xác thực điện tử cùng cấp đề nghị khóa tài khoản định danh điện tử, trong đó nêu rõ lý do, thời hạn khóa.

(9) Hỏi: Ai có thẩm quyền cấp tài khoản định danh điện tử?

Trả lời: Theo Điều 20 Nghị định 59/2022/NĐ-CP quy định:

- Cục trưởng Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội Bộ Công an có thẩm quyền cấp tài khoản định danh điện tử; quyết định khóa, mở khóa tài khoản định danh điện tử tự động trên hệ thống định danh và xác thực điện tử và đề nghị khóa, mở khóa tài khoản định danh điện tử của cơ quan cấp cục hoặc tương đương trở lên.

- Trưởng phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội Công an tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quyết định khóa, mở khóa tài khoản định danh điện tử đối với đề nghị được tiếp nhận tại Công an cấp tỉnh.

- Trưởng Công an cấp huyện quyết định khóa, mở khóa tài khoản định danh điện tử đối với đề nghị được tiếp nhận tại Công an cấp huyện.

- Trưởng Công an cấp xã quyết định khóa, mở khóa tài khoản định danh điện tử đối với đề nghị được tiếp nhận tại Công an cấp xã.